Tất tần tật về cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 đến 1933

Có nhiều nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, nhưng có thể chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khác quan.

Nguyên nhân chủ quan

• Do sự mất cân đối giữa sản xuất và tiêu thụ, giữa thu nhập và chi tiêu, giữa nông nghiệp và công nghiệp ở Mỹ và các nước tư bản khác. Do sự phát triển không đồng bộ của công nghiệp hóa, đô thị hóa và thị trường chứng khoán, nhiều ngành công nghiệp chỉ sử dụng 60 – 80% công suất, nạn thất nghiệp thường xuyên xảy ra, sản xuất ồ ạt chạy theo lợi nhuận.
• Đồng thời, do sự phân bổ không công bằng của thu nhập, đa số người dân không có khả năng tiêu thụ hết hàng hóa được sản xuất ra, dẫn đến tình trạng hàng hóa tồn đọng và giảm giá.
• Ngoài ra, do sự sa sút của nông nghiệp do cạnh tranh với các nước xuất khẩu lương thực khác, nhiều nông dân phải vay mượn để duy trì sản xuất và sinh hoạt, gây ra áp lực lớn cho hệ thống tài chính.

Nguyên nhân khách quan

• Do sự can thiệp của các chính sách kinh tế và chính trị của các chính phủ vào quá trình hoạt động của thị trường. Một trong những ví dụ điển hình là việc Mỹ áp dụng Luật Thuế Hải Quan Smoot-Hawley vào năm 1930, nhằm bảo vệ sản phẩm trong nước bằng cách tăng thuế nhập khẩu cao ngất ngưởng. Điều này đã gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ các nước khác, dẫn đến cuộc chiến thương mại toàn cầu và suy giảm thương mại quốc tế.
• Ngoài ra, do sự thiếu linh hoạt của hệ thống tiền tệ dựa trên tiêu chuẩn vàng, các chính phủ không thể điều chỉnh lãi suất và lượng tiền lưu thông để kích thích kinh tế, mà phải tuân theo quy luật của kim loại quý. Điều này đã gây ra sự thiếu hụt vốn cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng, cũng như làm tăng giá trị của đồng tiền so với hàng hóa.

Tóm lại, cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933 là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố kinh tế và chính trị, cả trong và ngoài Mỹ. Cuộc khủng hoảng này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho toàn thế giới.

4. Diễn biến của cuộc khủng hoảng kinh tế

Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933 bắt đầu từ Mỹ và lan rộng ra toàn thế giới, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho kinh tế, xã hội và chính trị. Có thể chia diễn biến của cuộc khủng hoảng thành ba giai đoạn chính:

4.1. Giai đoạn 1

Từ tháng 9/1929 đến tháng 10/1929, là giai đoạn bùng nổ của cuộc khủng hoảng. Vào ngày 29/10/1929, còn gọi là Thứ Ba Đen Tối, thị trường chứng khoán Mỹ sụp đổ, gây ra sự hoảng loạn và mất niềm tin của các nhà đầu tư. Hàng triệu cổ phiếu bị bán tháo, giá cổ phiếu giảm sâu, nhiều ngân hàng và công ty phá sản.

4.2. Giai đoạn 2

Từ tháng 11/1929 đến năm 1932, là giai đoạn lan rộng và sâu sắc của cuộc khủng hoảng. Do sự thu hẹp của thị trường Mỹ, các nước xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề. Do sự áp dụng của Luật Thuế Hải Quan Smoot-Hawley, các nước khác cũng đáp trả bằng cách tăng thuế nhập khẩu, dẫn đến sự suy giảm của thương mại quốc tế.

Do sự ràng buộc của tiêu chuẩn vàng, các nước không thể tăng cường lượng tiền lưu thông để kích thích kinh tế, mà phải duy trì tỷ giá hối đoái cố định. Do đó, kinh tế các nước liên tục suy thoái, sản xuất giảm sút, giá cả giảm phát, thất nghiệp tăng cao, người dân khốn khổ.

4.3. Giai đoạn 3

Từ năm 1933 đến năm 1939, là giai đoạn phục hồi và thoát khỏi cuộc khủng hoảng. Các nước đã áp dụng các biện pháp khác nhau để vượt qua khủng hoảng. Mỹ đã thực hiện Chương Trình Cải Cách New Deal của Tổng Thống Franklin D. Roosevelt, nhằm can thiệp vào kinh tế bằng cách tăng chi tiêu công, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, điều tiết thị trường chứng khoán và ngân hàng, rời bỏ tiêu chuẩn vàng.

Các nước châu Âu đã theo hướng Chủ Nghĩa Phổ Cập Xã Hội, nhằm xây dựng một nền kinh tế hỗn hợp giữa tư bản và xã hội chủ nghĩa, bảo vệ quyền lợi của người lao động, cải thiện phúc lợi xã hội, thúc đẩy hợp tác quốc tế . Một số nước đã theo hướng Chủ Nghĩa Quốc Xã, nhằm khôi phục kinh tế bằng cách tăng cường quân sự hóa, xây dựng chế độ độc tài, thực hiện chính sách bành trướng và xâm lược . Những biện pháp này đã có những kết quả khác nhau, nhưng đều không thể giải quyết triệt để nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng, mà chỉ dẫn đến những mâu thuẫn mới và cuối cùng là Chiến Tranh Thế Giới Thứ Hai.