Sở hữu doanh nghiệp kinh doanh nhôm đầy tiềm lực ở Trung Quốc, tuy nhiên tỷ phú Liu Zhongtian đã vướng vào rất nhiều cáo buộc phức tạp và chưa thanh toán khoản nợ 60 tỷ USD.
—————————————————————
Từng là nhà sản xuất nhôm định hình lớn nhất châu Á, Zhongwang đã phát triển mạnh mẽ vào những năm 2000. Khi đó, lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc bùng nổ, thúc đẩy nhu cầu đối với kim loại này trong hoạt động xây dựng. Sau đó, nền kinh tế hạ nhiệt, hoạt động kinh doanh của công ty cũng bắt đầu đi xuống. Họ chịu hậu quả của tình trạng bành trướng quá nhanh và mua tài sản bằng những khoản nợ.
Vào tháng 9, một tòa án ở Thẩm Dương (Trung Quốc) mới đây đã chấp thuận đề nghị của các chủ nợ cho phép Zhongwang Holdings (Zhongwang) – nhà sản xuất nhôm hàng đầu thế giới – được mở thủ tục phá sản, theo Financial Times. Theo đó, công ty mẹ và 252 công ty con của Zhongwang sẽ tiến hành tái cấu trúc do không có khả năng thanh toán các khoản nợ.
“Zhongwang rõ ràng đã không còn khả năng trả nợ”, thông cáo được tòa án phát đi hồi tháng 9/2022 cho biết. Thông cáo cũng trích dẫn một số báo cáo từ hãng kiểm toán Mazars (có trụ sở tại Hồng Kông) đề cập tới ‘núi nợ’ 64 tỉ USD (459,8 tỷ NDT) của các thành viên Zhongwang, trong khi tổng tài sản của tập đoàn này chỉ ở mức 28,1 tỉ USD (202 tỷ NDT) (tính đến cuối tháng 3/2022).
Vốn hoá của Zhongwang đã rơi từ mức đỉnh 30 tỷ HKD (3,8 tỷ USD) vào tháng 7/2019 xuống 9 tỷ HKD vào tháng 8/2021. Cổ phiếu công ty bị tạm ngừng giao dịch và chưa được giao dịch trở lại. Thậm chí, công ty thành viên của Zhongwang đang niêm yết trên sàn chứng khoán Hồng Kông tới nay vẫn chưa công bố các báo cáo thường niên năm 2021 và báo cáo bán niên năm 2022.
Tỷ phú Liu Zhongtian làm ăn ra sao trước khi vỡ nợ?
Zhongwang đã giúp nhà sáng lập Liu Zhongtian trở thành người giàu nhất tỉnh Liêu Ninh, đông bắc Trung Quốc, từ năm 2014 đến 2017, theo dữ liệu do Forbes tổng hợp.
Ông Liu là một trong những doanh nhân nắm bắt thành công cơ hội khởi nghiệp khi Trung Quốc bắt đầu cải cách. Năm 14 tuổi, ông đã bắt đầu sản xuát và bán sơn chống cháy cho các nhà máy tại địa phương chỉ với 200 tệ đi vay. Khi lĩnh vực này sôi nổi hơn, ông thành lập chuỗi nhà máy.
Năm 1989, ông mới bắt đầu kinh doanh nhôm. Nhưng phải đến năm 2002, vị tỷ phú mới bắt đầu chuyển hướng hoàn toàn sang sản xuất các sản phẩm nhôm công nghiệp. Chỉ 2 năm sau, nhờ các đơn hàng cung cấp cho ngành đường sắt, Zhongwang đã có được lợi nhuận ổn định. 7 năm sau, Zhongwang chính thức niêm yết và huy động được hơn 1 tỷ USD, ông Liu nắm giữ 75% cổ phần.
Tỷ phú Liu Zhongtian.
Năm 2015, vị tỷ phú này sở hữu khối tài sản ước tính khoảng 4,3 tỷ USD và đứng thứ 690 trong sách những người giàu nhất thế giới của Forbes. Ông là người giàu thứ 53 Trung Quốc. Hiện tại, tài sản của ông trị giá khoảng 1,8 tỷ USD.
Năm 2017, việc Zhongwang mua lại SilverYacht – công ty chuyên chế tạo siêu du thuyền của Úc – được xem như là minh chứng cụ thể cho tham vọng của tập đoàn chế biến nhôm hàng đầu Trung Quốc. Song, tham vọng của ông Liu lại trở thành tín hiệu báo động đỏ về việc sử dụng lượng đòn bẩy quá lớn, khiến công ty sụp đổ.
Khi ấy, Liu Zhongtian (Lưu Trung Điền) – nhà sáng lập kiêm cựu chủ tịch Zhongwang – nói rằng việc thâu tóm SilverYatchs sẽ giúp Zhongwang thâm nhập lĩnh vực hàng hải “với tốc độ tối đa”, đồng thời đưa những sản phẩm nhôm đùn của công ty áp dụng vào đóng thuyền cao cấp. Nhưng cũng có không ít cảnh báo về việc công ty này đã vay nợ quá nhiều và có thể dẫn đến phá sản.
Zhongwang nổi lên vào những năm 2000, khi ngành bất động sản Trung Quốc bùng nổ kéo theo nhu cầu lớn về vật liệu xây dựng. Sự vươn lên của Zhongwang đã giúp Liu trở thành người giàu nhất tỉnh Liêu Ninh giai đoạn 2014 – 2017.
Nhưng khi nền kinh tế nguội đi, hoạt động kinh doanh của công ty bắt đầu có dấu hiệu suy yếu, Zhongwang trở thành nạn nhân của việc mở rộng quá mức và mua tài sản nhờ vay nợ.
Zhongwang đã đa dạng hóa các hoạt động kinh doanh để thúc đẩy tăng trưởng, mở rộng dây chuyền sản xuất ở thành phố ven biển Thiên Tân vào năm 2016 nhằm phục vụ nhu cầu ngày càng tăng của các lĩnh vực hàng không, hàng hải.
Tháng 9/2017, Zhongwang thực hiện thương vụ thâu tóm đầu tiên ở nước ngoài khi tiếp quản Aluminiumwerk Unna – một nhà máy của Đức chuyên sản xuất ống liền mạch được sử dụng trong máy bay.
Bước vào con đường “lầm lỡ”
Tuy nhiên, tham vọng bành trướng ra nước ngoài của Zhongwang đã va phải sự chú ý của các cơ quan quản lý. Trong cùng năm thực hiện thương vụ M&A trên, Zhongwang đã phải ngừng kế hoạch mua lại nhà sản xuất Aleris của Mỹ trị giá 1,1 tỷ USD. Nguyên nhân là do Uỷ ban Đầu tư Nước ngoài (CFI) của Mỹ nêu lý do lo ngại về an ninh quốc gia.
Năm ngoái, Washington Post đưa tin, khi Zhongwang mới niêm yết, Liu đã thao túng giá cổ phiếu bằng lấy danh nghĩa mua bán độc lập để đưa cổ phiếu công ty tăng cao, sau đó họ huy động được gần 1,3 tỷ USD.
Bộ Thương mại Mỹ áp thuế 374% với các hợp đồng tương lai nhôm định hình từ Trung Quốc vào năm 2011, do cáo buộc Trung Quốc bán vào Mỹ với mức giá thấp hơn thị trường. Zhongwang là một trong những công ty trực tiếp bị ảnh hưởng. Song, vì quy định này lại không bao gồm các sản phẩm nhôm hoàn chỉnh nên Liu đã lách luật.
Liu đã chuyển hàng trăm triệu USD thông qua các công ty vỏ bọc ở nam California, lấy danh nghĩa là các khoản cho vay. Sau đó, ông sử dụng để nhập khẩu một lượng lớn nhôm vào Mỹ. Theo các công tố viên, từ năm 2011 đến 2012, Zhongwang đã bán 2,2 triệu pallet nhôm cho một công ty Mỹ mà Liu kiểm soát. Các cơ sở nung nhôm đã nung chảy các tấm pallet đó trở thành nhôm thô và bán lại cho những công ty vỏ bọc và bán ra thị trường.
Một nhà máy của Zhongwang ở tỉnh Liêu Ninh.
Năm 2019, các công tố viên Mỹ đã cáo buộc 6 doanh nghiệp ở nam California có liên quan đến vụ trốn 1,8 tỷ USD tiền thuế nhập khẩu nhôm của ông Li. Bộ Tư pháp Mỹ cho biết, 6 công ty trên đã được lênh bồi thường 1,83 tỷ USD trong năm nay. Tuy nhiên, cả đại diện của Zhongwang và ông Liu đều không có mặt tại toà.
Ngoài những thương vụ ở nước ngoài, Zhongwang cũng có các khoản đầu tư trong nước vào lĩnh vực tài chính để mở rộng hoạt động. Công ty này đã tự huy động vốn nhờ mở công ty tín dụng Zhongwang Finance nhưng đã phá sản cùng ngày với công ty mẹ.
Việc tái cơ cấu Zhongwang được thực hiện nhằm “duy trì chuỗi cung ứng nhôm đã được thực hiện bởi 253 công ty của Zhongwang”. Theo Wan Ling, nhà phân tích ngành nhôm tại CRU, cơ sở sản xuất ở Thiên Tân vẫn đang hoạt động nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và tiếp tục sản xuất bo mạch cho các loại xe cùng lon nhôm.
“Sự sụp đổ của Zhongwang gây sốc nhưng không quá ngạc nhiên đối với những ai am hiểu về lĩnh vực này”, Eugene Weng, một luật sư của Wintell&Co., nhận xét.
Tập đoàn này vẫn cố gắng chứng tỏ còn khả năng sản xuất khi công bố thỏa thuận cung cấp với nhà sản xuất xe lửa Huyndai Rotem của Hàn Quốc vài ngày trước phán quyết của tòa án.
Tuy nhiên, vụ phá sản Zhongwang đã phơi bày điểm yếu của mô hình kinh doanh mà tập đoàn này đang theo đuổi, kéo theo đó, nhiều nhà thầu cũng như chủ nợ đã phải hứng chịu hậu quả.
Weng cho biết việc thanh lý tài sản có thể gặp khó khăn do hoạt động sản xuất đã bị suy yếu bởi chính sách zero-Covid nghiêm ngặt của Trung Quốc. Nhiều nhà thầu cũng như chủ nợ đã chịu ảnh hưởng lớn từ sự sụp đổ đó.
Nguồn cung nhôm sẽ bị tác động
Về mặt năng lực, Zhongwang vẫn là nhà sản xuất nhôm lớn nhất ở châu Á. Trong khi thị trường nhôm đang dịu lại, việc đóng cửa công ty này sẽ để lại một lỗ hổng lớn trong nguồn cung nhôm toàn cầu, đặc biệt là Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp như ai sẽ đứng ra tiếp quản những nhà máy được cho là khả thi hay sự sụp đổ này có thúc đẩy sự thay đổi trong giám sát các khu vực tư nhân của Bắc Kinh hay không?
Sau sự sụp đổ của rất nhiều công ty bất động sản và xây dựng, trong đó Evergrande chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, việc các nhà sản xuất tư nhân phá sản đang trở thành nỗi lo cho các nhà chức trách.
Nguồn: Tổng hợp
