FOMO là một trong những hội chứng tâm lý con người không chỉ ảnh hưởng đến đời sống cá nhân mà còn ảnh hưởng đến lĩnh vực đầu tư. Nhiều doanh nghiệp đã tận dụng hiệu ứng FOMO một cách linh hoạt để tạo sự khan hiếm, cấp bách hay tạo tính độc quyền cho người dùng.
——————————————————————————————-
1. FOMO là gì?
FOMO (Fear of missing out) là một thuật ngữ ám chỉ hội chứng sợ bỏ lỡ, sợ đánh mất cơ hội. Thuật ngữ FOMO được đặt ra vào năm 1996, trước khi phương tiện truyền thông xã hội chiếm lĩnh cuộc sống chúng ta, bởi chuyên gia hành vi người tiêu dùng Dan Herman. FOMO là biểu hiện tâm lý căng thẳng mà mọi người gặp phải khi họ tin mình đang bỏ lỡ hoặc bị loại khỏi những trải nghiệm thú vị mà người khác đang có. Do đó người rơi vào hội chứng này thường đưa ra các quyết định thiếu lý trí dựa vào mong muốn “được ăn cả, ngã về không” của mình.
Hiệu ứng này thực chất được sinh ra do trí tưởng tượng của con người, nó khiến chúng ta đưa ra những quyết định dựa trên cảm tính chứ không phải nhu cầu thực tế hay mong muốn bản thân. Ai cũng mắc phải FOMO, theo cách này hay cách khác. Chỉ có điều là chúng ta hướng tới những mong muốn khác nhau, với một số người là các sản phẩm đắt tiền, hàng hiệu hay những bữa ăn sang chảnh…
Trong thời đại của mạng xã hội cùng các phương tiện kết nối lên ngôi, chúng ta dễ dàng so sánh cuộc sống của mình với người khác để rồi nhận ra rằng có nhiều người sao vui vẻ và hạnh phúc đến thế. Đó cũng là lúc mà FOMO xuất hiện, chúng ta làm mọi thứ, tốn tiền bạc, thời gian để được giống như người khác.
2. Thánh Gà và bài học về Fomo
Có một câu chuyện được nhiều người chia sẻ. Câu chuyện như một ví dụ điển hình về hiệu ứng tâm lý Fomo – hiệu ứng “sợ bỏ lỡ cơ hội”. Câu chuyện cũng có thể được nhìn dưới góc độ lời cảnh tỉnh trước những chiêu “siêu” lừa đảo. Tuy nhiên, theo hướng tích cực, câu chuyện cũng là một bài học kinh doanh cho những người làm ăn chân chính.
Chuyện bắt đầu từ một làng quê nọ.
Nếu có ai đó bảo bạn rằng: “Hãy đưa cho chúng tôi 230 đô la, và bạn sẽ có thịt gà ăn cả đời, ngay cả khi bạn đã chết” thì bạn có tin không? Nghe thì có vẻ không đáng tin, đặc biệt, là câu chuyện diễn ra ở một thị trấn nhỏ tại Ấn Độ vài chục năm về trước.
Chuyện kể rằng, một người lạ mặt tự xưng Thánh gà, đến thị trấn nhỏ này và đi khắp nơi phát tờ rơi quảng cáo đến các bà nội trợ với nội dung đại loại như trên. Số tiền 230 đô la không phải là một con số nhỏ, nhưng đổi lại mỗi chủ nhật hàng tuần, mỗi người đăng ký sẽ được giao đến nhà 2 kg thịt gà tươi ngon suốt cả đời. Kể cả, khi người đó mất, con cái, cháu chắt các đời sau của họ cũng sẽ được thừa hưởng quyền lợi này mãi mãi.
Dĩ nhiên, ban đầu, không ai tin, cũng chẳng ai hưởng ứng. Các cư dân địa phương đều bán tín bán nghi. Thường những thứ gì dễ dàng, có lợi quá sẽ gây nên mối ngờ vực lớn, và người lạ mặt kia cũng dư sức hiểu được chuyện đó.
Phải có chút chim mồi – anh ta bắt đầu suy nghĩ.
Thế là 5 bà nội trợ may mắn và cũng là những người được xem là các “thông tấn xã địa phương” được trao tặng 5 suất ăn gà miễn phí. Trong suốt ba tuần lễ sau đó, gà luôn được giao đến đúng hẹn vào mỗi ngày chủ nhật, kèm theo đó là chất lượng tuyệt hảo.
Một đồn 10, 10 sẽ đồn thành trăm. Thế nhưng qua miệng 5 vị “thông tấn xã” này, câu chuyện lập tức nhanh chóng được truyền đến tai toàn bộ dân làng ở mức hấp dẫn nhất. Dân cư khắp nơi trong thị trấn bắt đầu đứng ngồi không yên.
Đây chính là bài học tâm lý: khi ai cũng như ai thì không có gì thì chẳng sao, nhưng tự nhiên có người hơn mình là bắt đầu có sự so sánh. Đây cũng chính là hiệu ứng FOMO – hiệu ứng “sợ mất cơ hội”.
FOMO là từ viết tắt của Fear of Missing Out, được hiểu là nỗi sợ bị hụt mất cơ hội – là sự khao khát được kết nối liên tục với những gì người khác đang làm. FOMO cũng được định nghĩa là một nỗi sợ hay một sự tiếc nuối, dẫn đến một mối quan tâm cưỡng chế rằng bạn có thể bở lỡ cơ hội được tương tác xã hội, một trải nghiệm mới, một cơ hội đầu tư sinh lời hoặc các sự kiện thỏa mãn khác.
Trở lại với câu chuyện, trước những thông tin lan tỏa nhanh chóng, dòng người bắt đầu xếp hàng dài đổ đến gặp Thánh gà.
Thế nhưng không phải ai thánh cũng tiếp. Tuyên bố rằng để đảm bảo phục vụ thật tốt những khách hàng đang có, Thánh chỉ cho phép số lượng người đăng ký cực kì nhỏ giọt. Hiệu ứng FOMO lại càng kích thích, đẩy cho mọi người tìm đến đông hơn. Ở đây, Thánh gà đã khôn ngoan tạo nên “sự khan hiếm” để kích thích người mua.
Cuối cùng, vì cảm thông trước sự nhiệt tình của mọi người, “sau bao ngày tìm kiếm cực khổ tôi đã tìm được nguồn gà chất lượng đảm bảo cung cấp cho tất cả mọi người”. Gần như tất cả những ai không ăn chay trong vùng đều đổ đến đăng ký, và để tăng thêm mức độ “hot”, một thông báo được đưa thêm “trước tình hình đăng ký quá đông của mọi người, tôi dự tính sẽ tăng giá thêm 30% vào tháng tới”. Số người và số tiền đăng ký ăn gà nhanh chóng tăng lên để “dành chỗ”.
Một ngày đẹp trời nọ, mọi người bàng hoàng nhận ra văn phòng công ty đóng cửa im lìm. Còn Thánh gà, ai cũng biết, đã cao chạy xa bay cùng cả triệu đô la.
Thông thường, người ta thường có xu hướng đề phòng những hành vi khả nghi. Thế nhưng, thánh gà đã chứng minh một điều rằng: những kẻ lừa đảo vẫn có thể lừa thẳng trước thanh thiên bạch nhật mà nạn nhân vẫn tự nguyện trao tiền trong vui vẻ. Ngày nay, khi sự phát triển của internet và mạng xã hội ngày càng rộng lớn, hiệu ứng FOMO lại ngày càng lan tỏa nhanh chóng.
Có một câu nói nổi tiếng trong giới đầu tư là “khi thị trường tham lam thì đó là lúc nên rời khỏi cuộc chơi“, vì đó cũng chính là lúc hiệu ứng FOMO phát huy tác dụng đến đỉnh điểm. Tâm lý, nhà đầu tư không thể đứng im ngoài cuộc khi “người người trade, nhà nhà trade” – và bong bóng giá sẽ nổi lên, cũng chính là lúc thị trường dễ rơi nhất.
3. FOMO trong thị trường chứng khoán, coin
Biến động thị trường
Biến động thị trường chính là tác nhân đánh thức tâm lý hối tiếc và nỗi sợ bỏ lỡ trong bạn
Năm 2017, cộng đồng chứng kiến sự thành công của nhà phát triển được IPO với đồng Bitcoin của họ. Đây là lần đầu tiên giá của loại tiền ảo này vượt qua ngưỡng 1.000 USD vào đầu năm và tăng lên gấp 17 lần trong thời gian cuối năm. Điều này đồng nghĩa với việc giá của loại coin này đã tăng khủng khiếp chỉ sau 12 tháng.
Nhờ sự kiện tăng giá này, vô số triệu phú đô la đã ra đời. Điều này làm cho những người không đầu tư vài năm trước, phải trải nghiệm cảm giác hối hận.
Các sự kiện thắng thua liên tiếp
Đây cũng được xem là yếu tố kích thích hiệu ứng FOMO trong lĩnh vực đầu tư.
Vô cùng phấn khích với những chiến thắng liên tiếp, bạn liên tục đầu tư vào những cơ hội mới mà quên đi việc phân tích cơ hội – thắng – thua.
Ngược lại, nếu bạn thua nhiều lần, bạn chắc chắn sẽ muốn gỡ gạc và sàng lọc những cơ hội có khả năng thắng cao trên thị trường.
Khi bạn để cảm xúc quyết định việc đầu tư, FOMO chính là cái bẫy tâm lý đứng sẵn chờ bạn lao vào.
Tin tức và tin đồn
Đây cũng được xem là yếu tố tạo nên hiệu ứng FOMO. Là một người lướt sóng chứng khoán, coin để kiếm tiền, bạn phải theo dõi tin tức thị trường hằng ngày hằng giờ để có thể đưa ra những quyết định đúng đắn trong việc đầu tư.
Khi có những tin tức hay tin đồn về thị trường, bạn nên xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng những thông tin đó có thật sự chính xác hay chỉ là chiêu trò mà các nhà tay chơi chuyên nghiệp dùng để thao tác tâm lý những người mới đầu tư với mục đích kiểm soát thị trường để mang về lợi ích cho họ.
4. Làm sao để vượt qua tâm lý FOMO khi đầu tư?
Hiểu rõ về doanh nghiệp phát hành
Đây là phương thức cực kỳ quan trọng trong việc đầu tư thị trường chứng khoán, coin. Việc nắm rõ thông tin của doanh nghiệp hay nhà phát hành sẽ giúp bạn tránh tình trạng “đu đỉnh” (thuật ngữ này có nghĩa là khi một người mua cổ phiếu ngay lúc giá cổ phiếu đang ở đỉnh, chỉ có thể giảm không thể tăng) ngay khi vừa mới đổ tiền vào đầu tư.
Xác định mục tiêu đầu tư rõ ràng
Tùy vào tiềm lực kinh tế, bạn phải xác định rõ ràng bạn thuộc dạng đầu tư nào: đầu tư ngắn hạn lướt sóng kiếm lãi ít hay dạng đầu tư dài hạn để thu được khoản lời to.
Theo các chuyên gia đầu tư, bạn phải là người có tâm lý thật vững khi chọn đầu tư dài hạn nếu không bạn sẽ bị hiệu ứng FOMO thao túng.
Kiên định
Kiên định là những yếu tố cần thiết trong bất kỳ lĩnh vực nào, lĩnh vực đầu tư chứng khoán, coin cũng như vậy. Ngoài ra, kiên định với chiến lược đầu tư sẽ giúp bạn vượt qua nỗi ám ảnh của hiệu ứng FOMO.
Không phải tất cả người đầu tư đều có lợi nhuận
Đây là một nguyên lý được các chuyên gia chú trọng nhấn mạnh. Trong đầu tư, lời lỗ là chuyện diễn ra hằng ngày, lợi nhuận người này kiếm được chính là khoản lỗ mà người kia phải chịu. Các chuyên gia trong lĩnh vực đầu tư thường có một câu châm ngôn “hãy biết tham lam khi thị trường sợ hãi và ngược lại”
5. Kết luận
Khi hiểu mình, biết mình theo đuổi giá trị nào chúng ta sẽ có thể quyết định đâu là điều mình cần cố gắng, đâu là điều mình sẽ chỉ chiêm ngưỡng.
Tóm lại, FOMO là một tác nhân vừa mang lại kết quả tiêu cực, vừa mang lại kết quả tích cực trong công việc đầu tư. Chính vì vậy, nếu bạn tận dụng được hiệu ứng FOMO vào việc đầu tư, chắc chắn bạn sẽ nhận lại những kết quả đáng mong đợi.
Nguồn: Tổng hợp
