Tiếp nối phần một, sau đây là các nguyên nhân và cách kiểm soát tâm lý đầu tư chứng khoán.
4. Nguyên nhân dẫn đến các vấn đề tâm lý trong đầu tư
- Ảnh hưởng từ đám đông: tâm lý đám đông dùng để chỉ nhà đầu tư hành không hành động theo lý trí của mình mà dựa vào đám đông để thực hiện mua bán, chẳng hạn người khác mua vào thì mình cũng mua vào và ngược lại. Chính hiệu ứng này sẽ dẫn đến tình trạng nhà đầu tư quá hưng phấn hoặc quá sợ hãi. Gây tình trạng bong bóng, hoảng loạn bán tháo trên thị trường. Đặc biệt, khi thị trường tiêu cực, hiệu ứng dây chuyền (Hiệu ứng Domino) tạo ra một chuỗi giảm sâu liên tục gây thiệt hại rất lớn cho các nhà đầu tư.
- Thiếu hiểu biết: Hiện nay, trên báo đài phản ánh rất nhiều về tính trạng các nhà đầu tư rất dễ bị dẫn dụ bởi lời chào mời của các Broker lừa đảo dẫn đến tiền mất, tật mạng. Như Paul Clitheroe từng nói: “Đầu tư vào chính bản thân mình. Kiến thức và kinh nghiệm là động cơ cho sự giàu có”. Do đó, trên thị trường chứng khoán, việc thu nạp kiến thức thông tin giúp chúng ta có nền tảng vững chắc trong đầu tư luôn luôn là điều kiện tiên quyết cho bất kỳ nhà đầu tư nào.
- Hiệu ứng FOMO (Fear of Missing Out): sự lo sợ bỏ lỡ khi mua cổ phiếu dẫn đến tình trạng ồ ạt mua theo một cách mù quáng. Tuy nhiên, kết quả nhận được chỉ là thua lỗ và thua lỗ. Đây là điều hoàn toàn dễ hiểu khi cảm xúc đã chi phối toán bộ hành động và họ cũng chẳng còn đủ tỉnh táo để kịp phản ứng với thị trường khắc nghiệt này.
- Quá tự tin hoặc tự ti: Tự tin tạo nên sự chủ quan và tự ti tạo nên tính dè dặt trong đầu tư. Nhiều người muốn chứng tỏ bản thân của họ chẳng kém cạnh ai và liên tục mua bán, nhồi lệnh, không tuân thủ nguyên tắc và kết qua họ phải chịu thua lỗ. Ngược lại, nhà đầu tư tự ti khi họ không đủ tự tin để bám sát vào chiến lược và kế hoạch đầu tư đã đề ra.
5. 7 bước kiểm soát tâm lý đầu tư của nhà đầu tư giúp đầu tư thành công
Bước 1: Thiết lập nguyên tắc đầu tư
Với bản thân của mỗi nhà đầu tư, việc xây dựng nguyên tắc và bắt buộc bản thân phải giữ kỷ luật theo từng giai đoạn trong nguyên tắc đó là vô cùng thiết yếu để mang lại hiệu quả đầu tư cao nhất. Với những ai đi với thị trường đủ lâu, thì nghiễm nhiên chúng ta sẽ nhận ra rằng nguyên tắc và kỷ luật luôn luôn phải có nếu muốn tồn tại trên thị trường này. Để thiết lập nguyên tắc, chúng ta phải:
- Xác định phương pháp đầu tư: Để bắt đầu chúng ta cần xác định và thiết lập phương pháp đầu tư của chính bản thân chúng ta, chẳng hạn: phân tích gì? tín hiệu ra sao? vào lệnh thế nào? chốt lỗ ra sao? chốt lời điểm nào? Từ đó, tạo nên phương pháp của riêng cho mình để tận dụng một cách hiệu quả nhất.
- Tuân thủ nguyên tắc đã đặt ra: Nhà đầu tư cần lập ra hàng loạt những nguyên tắc chung khi đầu tư. Mỗi người chúng ta luôn có những thói quen, tính cách và cách thức đầu tư khác nhau, do đó hãy tuân thủ đúng nguyên tắc của bản thân để đạt được hiệu quả nhất nhé.
Bước 2: Tích lũy kiến thực và kinh nghiệm
Bất kỳ ai, ngay cả nhà đầu tư gà mờ hay nhà đầu tư lâu năm cũng chưa chắc hoàn toàn có thể nắm bắt được toàn bộ sự biến động khôn lường của thị trường. Cho dù phân tích kỹ thuật hay cơ bản và cập nhật tin tức thị trường đôi phần sẽ giúp ích cho các nhà đầu tư dự đoán được xu hướng giá cả nhưng hoàn toàn cũng phải dựa vào kinh nghiệm và kiến thức của bản thân để đưa ra quyết định xác đáng nhất.
Bước 3: Ghi chép nhật ký đầu tư
Một quyển nhật ký đầu tư sẽ rất tốt giúp cho nhà đầu tư thấy chính bản thân của họ tại các mốc thời gian cụ thể. Nhật ký đầu tư này không chỉ đơn thuần một bản tóm tắt mà còn ghi chép lại cảm xúc và hành động cụ thể của chúng ta.
Từ đó, quyển sổ sẽ cung cấp trạng thái của tài khoản, phương pháp, kinh nghiệm và đầy đủ quá trình đầu tư chúng ta tại 1 thời điểm. Nó phản ánh độ hiệu quả đầu tư và từ đó mang lại cơ hội đầu tư hiệu quả hơn trong tương lại. Một số nội dung cần ghi chép như:
- Mật độ đầu tư
- Từng đầu tư thành công như thế nào
- Các tài sản đầu tư nào đang sinh lời tốt hơn
- Ghi chép cảm xúc và hành động cụ thể trong từng đầu tư.
Bước 4: Đừng theo đuổi sự hoàn hảo, hãy theo đuổi sự tiến bộ
Becky Beaupre Gillespie đã từng nói, “Tốt vừa đủ mới là hoàn hảo”. Khi đầu tư, việc đặt mục tiêu 10 – 20% là hoàn toàn hợp lý nhưng đôi khi thị trường biến động việc chốt lãi 7% là quá tốt đối với chúng ta rồi. Khi nhà đầu tư theo đuổi chủ nghĩa hoàn hảo sẽ tạo nên một áp lực ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư của chính mình.
Do đó, đừng là một nhà đầu tư cứng ngắc, bảo thủ mà hãy luôn nhanh nhạy để có thể kịp thời ứng phó với các biến động khôn lường của thị trường.
Bước 5: Tỉnh táo và kiên định
Thường xuyên đọc thông tin và ngoài ra, nhà đầu tư cần phải chọn lọc nguồn thông tin chính thống hoặc các nhận định chuyên môn cao, dự đoán có căn cứ, có số liệu vững chắc. Đồng thời, hãy luôn giữ cho mình một sự tỉnh táo, sáng suốt trước tất cả những luồng thông tin trái chiều đang cố điều hướng chúng ta, làm ta dễ rơi vào các hiệu ứng tâm lý như FOMO, tâm lý đám đông…
Ngoài ra, trong đầu tư, chúng ta hãy luôn kiện định với kế hoạch đã đề ra trước của mình nhé. Việc thay đổi để thích ứng với các diễn biến xấu, chứ đừng bao giờ bỏ cuộc trước kế hoạch của chúng ta nhé.
Bước 6: Đừng “dán mắt” vào màn hình
Thói quen cực xấu của các nhà đầu tư, đặc biệt đối với các nhà đầu tư nghiệp dư mới vào thị trường. Khi chúng ta mới vào thị trường, rất dễ bị tâm lý “nghiện” dẫn đến dán mắt vào màn hình mỗi ngày chỉ để kê lệnh, đặt lệnh. Nhưng điều đó không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng tâm lý.
Thói quen chăm chú nhìn vào màn hình và bị cuốn theo những cây nến xanh đỏ, không làm nâng cao hiệu quả đầu tư của chúng ta mà còn gây ảnh hưởng xấu đến cuộc sống và sức khỏe.
Các chúng ta nên thường đặt lệnh TP hoặc SL để giúp lệnh được tự động thực hiện và lấy thời gian đó để đọc sách nâng cao kiến thức cho bản thân.
Bước 7: Quản lý vốn thông minh
Một nhà đầu tư thua 100 triệu sẽ hoàn toàn khác với cảm giác của một nhà đầu tư khác thua 1 triệu đúng không? Do đó, để chúng ta cần phải quản lý vốn của mình hiệu quả và thông minh nhất có thể, để tránh áp lực thua lỗ ảnh hưởng đến tài khoản của mình.
6. Kết luận
Để có thể thành công trên con đường sự nghiệp đầu tư, việc quản lý cảm xúc luôn phải được đặt lên hàng đầu. Các nhà đầu tư cần hiểu rõ bản thân của mình, kiểm soát tâm lý và đưa ra quyết định đầu tư hợp lý, logic, sẽ giúp chúng ta đầu tư thành công và chiến thắng thị trường một cách dễ dàng.
Nguồn: Tổng hợp
