Warren Buffet – nhà đầu tư nổi tiếng tin rằng đánh giá chất lượng quản lý là một trong những tiêu chí quan trọng nhất khi quyết định đầu tư vào một doanh nghiệp, thậm chí còn quan trọng hơn các chỉ số tài chính và giá trị thực của doanh nghiệp.

Ban lãnh đạo giỏi sẽ giúp công ty không chỉ có được sản phẩm tốt mà còn nắm bắt kịp thời những cơ hội đầu tư, ngược lại ban lãnh đạo yếu kém không những làm mất đi cơ hội đầu tư hấp dẫn, mà thậm chí còn khiến sản phẩm tốt thất bại trên thị trường.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhiều người đã chứng kiến không ít doanh nghiệp dù có quy mô “khủng”, nhưng sau đó lụi dần vì rơi vào tay ban quản trị yếu kém hoặc có những vấn đề về đạo đức. Thậm chí có những công ty dù đã từng có một thời kinh doanh rất hiệu quả, nhưng chủ tịch của công ty sau đó lập thêm công ty sân sau và rồi chuyển dần giá trị của doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn sang công ty riêng thông qua các hợp đồng làm ăn, các thủ thuật tài chính.

Cũng có những trường hợp người lãnh đạo của công ty thông qua truyền thông hô hào cổ đông mua cổ phiếu phát hành thêm, cam kết giá cổ phiếu sẽ sớm tăng mạnh với kết quả kinh doanh tuyệt vời, nhưng phía sau lại âm thầm bán ra, kéo giá cổ phiếu giảm sâu và sau đó chấp nhận các hình phạt của cơ quan quản lý vì giao dịch “chui”. Tuy nhiên, rõ ràng là mức phạt khiêm tốn này chẳng là gì so với lợi nhuận từ các giao dịch nội gián mang lại.

Có lẽ những vị lãnh đạo ấy chưa hiểu hoặc cố tình không hiểu rằng uy tín của người lãnh đạo doanh nghiệp là vô giá, vì “một lần bất tín vạn lần bất tin”. Nhà đầu tư chân chính có thể tin lầm lần một, lần hai nhưng sẽ khó có thể có lần thứ ba.

Giá cổ phiếu trên thị trường thông thường đã phản ánh giá trị và tiềm năng phát triển của công ty, nên các vị lãnh đạo doanh nghiệp tốt nhất cần hạn chế những phát ngôn đại loại như “giá cổ phiếu đã về rất thấp, cổ đông nên mua vào hay cuối năm nay giá cổ phiếu của doanh nghiệp chúng ta sẽ tăng x lần”. Bởi vì không cần đến những lời cam kết, hứa hẹn khi mà thị trường luôn khó lường, và nếu kết quả kinh doanh của doanh nghiệp cải thiện thì những nhà đầu tư nhạy bén sẽ sớm “đánh hơi” được và chủ động rót tiền.

Vậy điều gì có thể giúp phát hiện và đánh giá chính xác năng lực của ban lãnh đạo doanh nghiệp? Có lẽ thành tích của các nhà quản trị là điều hữu ích và không khó để tìm kiếm trong thời đại thông tin số. Đôi khi người quản lý rất nổi tiếng bởi trước đó họ từng lãnh đạo một công ty thành công từ hai bàn tay trắng. Và có lẽ trong quá trình đó, họ đã xây dựng và củng cố danh tiếng đồng thời kiếm được rất nhiều tiền. Dù vậy, muốn biết được trình độ quản lý của ban lãnh đạo công ty, tốt hơn hết là thông qua các cuộc gặp mặt trực tiếp, thông qua các cuộc họp cổ đông, các buổi gặp cổ đông, thậm chí hẹn gặp tại chính văn phòng doanh nghiệp để tìm hiểu thêm, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ.

Chiến lược quản trị cũng có thể tiết lộ rất nhiều điều về năng lực người lãnh đạo. Nhiều nhà đầu tư chỉ chú trọng vào doanh thu và lợi nhuận trong hiện tại mà quên mất chiến lược kinh doanh dài hơi của công ty, dù đó là yếu tố vô cùng quan trọng đối với tương lai doanh nghiệp, đặc biệt là với các công ty nhỏ.

Một ban lãnh đạo giỏi có thể giúp vực dậy công ty từ những khó khăn và thách thức. Họ có khả năng phát triển doanh nghiệp theo hướng đúng, nhìn ra cơ hội và có các giải pháp sáng tạo. Nếu sản phẩm không bán được, họ sẽ tìm cách để cải tiến, hoặc mua lại hay sáp nhập với các công ty khác. Họ có thể loại trừ được những người không có đủ năng lực và sẵn sàng đối mặt với những khó khăn ban đầu.

Với Warren Buffet, để đánh giá chất lượng quản lý của ban quản trị, ông nhìn vào lịch sử chi trả cổ tức cho cổ đông và tái đầu tư. Ông cho rằng đám đông luôn có xu hướng tham lam và mong muốn giữ được lợi nhuận cá nhân càng nhiều càng tốt. Vì vậy, ban lãnh đạo của những doanh nghiệp nào hạn chế chia cổ tức cho cổ đông, mặc dù không có được những dự án hợp lý để tái đầu tư, thì đó là những người mong muốn xây dựng đế chế hơn là sử dụng dòng vốn để tối đa hóa giá trị kinh doanh cho cổ đông.